Həm səyahət, həm ticarət…
Hind okeanı hövzəsində Avropa gəmiləri ilk dəfə nə vaxt görünüb? XV əsrin sonlarında. Başqa sözlə, Portuqaliya dənizçisi Vasko da Qama Hindistana dəniz yolunu kəşf edəndən (1498-ci il) sonra.
IX əsrdə yaşayan məşhur ərəb dənizçi‐səyyahı Süleymanın səyahətləri isə şərq tacirlərinin, o cümlədən ərəblərin Hind okeanı və Sakit okean hövzələrinə, hər iki okeanı birləşdirən su yollarına daha qədim zamanlardan yaxşı bələd olduqlarını sübut edir.
Haqqında çox az məlumat olsa da, bəllidir ki, tacir Süleyman ticarət məqsədilə dəfələrlə Bəsrə yaxınlığındakı Siraf şəhərindən dəniz yolu ilə Hindistana və Çinə gedib qayıtmışdı. O, gəmi ilə Sirafdan çıxıb İran körfəzi vasitəsilə Ərəbistan sahilində yerləşən məşhur ticarət mərkəzi Məsqətə getmiş, oradan da Hind okeanına keçib Hindistanın Malabar sahilində olan Qulam şəhərinə çatmışdı. Bundan sonra isə tacir Süleyman Seylonun şimalındakı Polk boğazından keçib Nikobar adalarından birində – Lancəbəlusda bir qədər dincəldikdən sonra Kalabara çatmış, buradan Malakkanın cənub‐şərqində yerləşən Tiyuman adasına yollanmış, oradan da müqəddəs Yakov burnu, Xaynan adası ilə Xanfuya və ya Kantona çatmışdı.
Ərəb səyyahlarının, o cümlədən Süleyman tacirin, Məsqətdən Çinə səfəri dörd aydan çox çəkirmiş.
İbn Vahbın səyahəti də şərq səyyahlarının dünyanın iki böyük okeanına – Hind okeanına və Sakit okeana, bu okeanların hövzələrində yerləşən yaşayış məntəqələrinə yaxından bələd olduqlarını sübut edir.
Söhbət IX əsrdə yaşayan, Qureyşilər nəslinin varlı nümayəndəsi, tacir, səyyah İbn Vahbdan gedir. Təqribən 870‐ci ildə üsyana qalxmış zəncilər tərəfindən Bəsrə ələ keçirildikdə Sirafdan Çinə səyahət etmişdi. Tacir Süleymanın keçdiyi yolla, yəni Siraf-Məsqət‐Hindistanın Qulam şəhəri‐Polk boğazı‐Lancəbəlus adası‐Kalabar‐Tiyuman adası‐Xaynan xətti ilə hərəkət edən İbn Vahb Çinin o zamankı paytaxtı Xumdan və ya Sinanfu şəhərinə çatmış, onun təsvirini vermişdi. İbn Vahbın səyahətindən az sonra – 878‐ci ildə Kantonda ərəblərə və iranlılara məxsus olan ticarət məhəlləsi çinlilər tərəfindən dağıdılmışdı.
seanews.az
