Mayın 14-də Bakının Qaradağ rayonunun Ələt qəsəbəsində ilkin mərhələdə ildə 15 milyon tonadək yükü qəbul etmək gücündə olan yeni liman kompleksinin açılışı olub. Bu hadisəyə həsr olunmuş təntənəli mərasimdə iştirak edən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev qeyd etdi ki, limanın açılışı ölkənin həyatında çox əlamətdar gündür, belə ki, yeni qurğu ölkəni 2012-ci ildə nəqliyyat və logistika mərkəzinə çevirməyə imkan verəcək. Avrasiya məkanı və ölkənin geosiyasi və geoiqtisadi əhəmiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə artırır.
Qeyd edək ki, limanın tikintisinə 2007-ci ildə başlanılıb. Yeni liman kompleksinin baş planı və baş layihəsi beynəlxalq açıq müsabiqədə qalib gələn Hollandiyanın “Royal Haskoning” şirkəti tərəfindən hazırlanıb. Tikinti işləri yerli şirkət olan Evrascon ASC tərəfindən aparılmışdır.
Limanın ümumi sahəsi 117 hektardır. İlk mərhələdə yük dövriyyəsi ildə 15 milyon ton, o cümlədən təxminən 50 min TEU konteyner olacaq. Liman Ro-Ro tipli gəmiləri, ümumi yük gəmilərini və xidmət donanmasının gəmilərini qəbul edə biləcək. Çəkmə körpülərinin bir hissəsi hidravlik rampa ilə təchiz olunub ki, bu da suyun səviyyəsinin aşağı düşdüyü zaman belə gəmilərin təhlükəsizliyini təmin edir.
Növbəti mərhələ ildə 500 min konteyner də daxil olmaqla, yüklərin daşınma qabiliyyətini 25 milyon tona çatdırmaq üçün nəzərdə tutulub.
Yükləmə-boşaltma əməliyyatlarının səmərəliliyini artırmaq üçün limanda 80, 40 və 32 tonluq altı yeni alman portal kranı quraşdırılıb. Limanın ərazisində yük sahələri və anbarlar, sərhəd və gömrük məntəqələri, o cümlədən 1000-dən çox konteynerin, o cümlədən soyuducuların eyni vaxtda yerləşdirilməsi üçün infrastruktur mövcuddur.
Limanın açılması Xəzər regionunun nəqliyyat-logistika arxitekturasına əhəmiyyətli düzəlişlər edir ki, bu da Azərbaycanın bu proseslərdə rolunu artıracaq və eyni zamanda yükdaşımalarda əsas oyunçular tərəfindən regiona marağın artmasına təminat verəcək. Avrasiya məkanında bazar.
Ələt limanı bu gün Xəzər regionunda fəal şəkildə inkişaf edən bir sıra nəqliyyat marşrutlarının, o cümlədən Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu, Lapis Lazuli Dəhlizi, Avropa-Qafqaz-Asiya Nəqliyyat Dəhlizinin (TRACECA) əsas halqasına çevrilə bilər. eləcə də Çin Kəmər və Yol Təşəbbüsü.
Xatırladaq ki, Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (TİTR) Çindən və Mərkəzi Asiya regionu ölkələrindən yüklərin Qazaxıstan, Azərbaycan, Gürcüstan ərazisindən, daha sonra Türkiyə və ya Ukrayna ərazisindən keçməklə Avropaya daşınması üçün nəzərdə tutulub. Dəhlizin inkişafı məsələləri ilə təsisçiləri Qazaxıstan, Azərbaycan və Gürcüstanın nəqliyyat və liman şirkətləri olan xüsusi yaradılmış “Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu” Beynəlxalq Assosiasiyası məşğul olur.
Lapis-Lazuli dəhlizinin Türkmənistan ərazisindən keçməklə TİTR-dən cənuba salınması planlaşdırılır. O, Əfqanıstandan Türkmənistan, Azərbaycan və Gürcüstan vasitəsilə Avropaya nəqliyyat dəhlizinin təşkilini nəzərdə tutur. Daha sonra “Lapis Lazuli dəhlizi”nin logistikası Türkiyənin nəqliyyat marşrutlarında bağlanır və beləliklə, Avropa İttifaqının sərhədlərinə gedir. Dəhliz iştirakçıları onu Əfqanıstan, Qara və Aralıq dənizləri arasında ən qısa marşrut kimi bəyan edirlər ki, Çin, Mərkəzi Asiya respublikaları, Hindistan, Pakistan, İran istəsələr, ondan istifadə edə bilərlər. Dəhliz Əfqanıstanın Fəryab vilayətinin Akina və Herat vilayətinin Torqundi, Türkmənistanın Türkmənbaşı, Azərbaycanın Bakı, Gürcüstanın Tbilisi və Batumi, Türkiyənin İstanbul ticarət limanlarından keçəcək.
Azərbaycanın Xəzər dənizindəki yeni ticarət limanının iştirak edə biləcəyi digər böyük nəqliyyat layihəsi Qafqaz regionundan keçən Avrasiya dəhlizi layihəsi olan TRASEKAdır. O, Böyük İpək Yolunun bərpası ideyası çərçivəsində həyata keçirilir. Dəhlizin inkişafı üzrə texniki yardım proqramına 1993-cü ildə Brüsseldə Qafqazın və Mərkəzi Asiyanın səkkiz ölkəsinin rəhbərlərinin iştirakı ilə baxılmışdır. Nəqliyyat axınlarının paylanması üçün əsas qovşaqlar Poti və Batumi (Gürcüstan), Bakı (Azərbaycan), Aktau (Qazaxıstan) və Türkmənbaşı (Türkmənistan) limanlarıdır.
Çinin “İpək Yolu İqtisadi Kəməri” xüsusi təqdimata ehtiyac duymur ki, bu da “XXI əsrin Dəniz İpək Yolu” layihəsi ilə yanaşı, Çinin “Bir kəmər və bir yol” konsepsiyasının tərkib hissələrindən biridir. 2013-cü ilə qədər Mərkəzi Afrika Respublikası və İndoneziyaya səfərləri zamanı ÇXR Prezidenti.
Bundan əlavə, Şimali Paylayıcı Şəbəkə vasitəsilə Əfqanıstan İslam Respublikasına hərbi yüklərin tədarükünü bərpa etmək üçün bu il məlum olan ABŞ-ın Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələri ilə birgə işini xatırlamaq lazımdır. Yeni Amerika layihəsinin həll etmək üçün nəzərdə tutulduğu vəzifələrdən biri, şübhəsiz ki, Xəzər regionunda nəqliyyat və logistika əlaqələrinin inkişafında tranzit iştirakçılarına yardım etməkdir. Amerika yüklərinin Gürcüstan, Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan əraziləri ilə daşınması bu ölkələrə ticarət-iqtisadi əməkdaşlığı gücləndirmək yolunda texniki maneələri aradan qaldırmağa və onlar arasında inteqrasiya iqtisadi proseslərini gücləndirməyə kömək edəcək. Üstəlik, bu proseslər Rusiyanın iştirakını nəzərdə tutmur, ona görə də Xəzər regionunun geoiqtisadiyyatına və geosiyasətinə ciddi təsir göstərəcək.
Beləliklə, Azərbaycan və digər Xəzəryanı dövlətlər tərəfindən Xəzər sahilində yeni iri infrastruktur obyektlərinin açılması Rusiya hakimiyyəti üçün mühüm və həyəcanverici siqnal olmalıdır. Uzunmüddətli böhranda olan Rusiyanın Həştərxan, Olya və Mahaçqala limanları Xəzəryanı ölkələrin yeni iqtisadi inteqrasiyasından kənarda qala bilər ki, bu da Xəzəryanı regionların sosial-iqtisadi inkişafına son dərəcə mənfi təsir göstərəcək. Rusiya Federasiyası və adi Rusiya vətəndaşlarının yaşayış şəraiti.
